ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ
ЄОНУНИ
06.05.1995 й.
N 66-I

 

 

Ўзбекистон республикасида депутатларнинг маєоми тўјрисида

Мазкур Єонунга єуйидагиларга мувофиє ўзгартиришлар киритилган
ЎзР 25.12.1998 й. 729-I-сон Єонуни,
ЎзР 26.05.2000 й. 82-II-сон Єонуни

 

Муєаддима
I. Умумий єоидалар (1-7-моддалар)
II. Депутатнинг іокимият вакиллик органидаги фаолияти (8-14-моддалар)
III. Депутатнинг сайлов округидаги фаолияти (15-20-моддалар)
IV. Депутатлик фаолиятининг асосий кафолатлари (21-33-моддалар)

 

Ушбу єонун Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси ва Єораєалпојистон Республикаси Жўєорји Кенгеси, халє депутатлари вилоят, туман ва шаіар Кенгашлари депутатларининг маєомини, энг муіим ваколатларини ва депутатлик фаолиятининг кафолатларини мустаікамлайди.

 

I. УМУМИЙ ЄОИДАЛАР

1-модда. Депутатнинг давлат іокимиятини амалга оширишдаги иштироки
2-модда. Депутат ваколатларининг вужудга келиши ва муддати
3-модда. Депутатлик фаолиятини ишлаб чиєариш ва хизмат вазифаларини бажариш билан єўшиб олиб бориш
4-модда. Депутатнинг сайловчилар билан, уни депутатликка номзод этиб кўрсатган сиёсий партиялар ва органлар билан ўзаро муносабатлари
5-модда. Депутатнинг тегишли іокимият вакиллик органи билан ўзаро муносабатлари
6-модда. Депутатлик одоби
7-модда. Депутат ваколатларининг муддатидан илгари тўхтатилиши

 

1-модда. Депутатнинг давлат іокимиятини амалга
оширишдаги иштироки

Олий Мажлис ва Жўєорји Кенгеснинг єонун чиєарувчи іокимиятини амалга ошириши депутатларнинг єонунлар тайёрлаш ва уларни єабул єилишда, Ўзбекистон Республикаси Конституциясида ва Єораєалпојистон Республикаси Конституциясида олий давлат вакиллик органларининг ихтиёрига берилган масалаларни іал єилишда ташаббускорлик билан фаол иштирок этишига асосланади.
Депутатларнинг вилоят, туман, шаіар Кенгашларининг ишида иштирок этиб, іудудни иєтисодий, ижтимоий ва маданий ривожлантиришнинг муіим масалаларини іал этадилар, єонунлар ва давлат іокимияти юєори органлари єарорларининг жойларда ижро этилишини назорат єиладилар.
Олий мажлис, Жўєорји Кенгес, халє депутатлари вилоят, туман, шаіар Кенгашининг депутати ўз фаолиятида сайловчиларнинг, шунингдек ўзини депутатликка номзод этиб кўрсатган тегишли сиёсий партиянинг ёхуд тегишли іокимият вакиллик органи ёки фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органининг манфаатларини ифода этади.
Давлат ўз ишини Ўзбекистон Республикаси ва Єораєалпојистон Республикаси єонунларига мувофиє, шунингдек халє депутатлари тегишли Кенгашларининг єарорлари ва тегишли сиёсий партияларнинг сайловолди дастурлари асосида ташкил этади.

 

2-модда. Депутат ваколатларининг вужудга келиши ва муддати

Депутатнинг ваколатлари у тегишинча Олий Мажлисга, Жўєорји Кенгесга, халє депутатлари вилоят, туман ёки шаіар Кенгашига сайланган кундан бошланади.

ЎзР 26.05.2000 й. 82-II-сон Єонунига мувофиє иккинчи єисм чиєариб ташланган

Тегишли іокимият давлат вакиллик органи ўзи сайлайдиган Мандат комиссиясининг таклифига биноан депутатларнинг ваколатларини тўјри деб топиш іаєида, сайловга оид єонун іужжатлари талаблари бузилган таєдирда эса, айрим депутатлар сайловини іаєиєий эмас, деб топиш хусусида єарор єабул єилади.
Депутатнинг ваколатлари янги чаєириє Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес, халє депутатлари вилоят, туман ва шаіар Кенгашларининг депутатлари сайланган кунда ёки ушбу єонуннинг 7-моддасида назарда тутилган іолларда тугайди.
Депутатнинг ваколатларини бошєа шахсга топшириш мумкин эмас.

 

3-модда. Депутатлик фаолиятини ишлаб чиєариш ва хизмат
вазифаларини бажариш билан єўшиб олиб бориш

Депутатлар ўз ваколатларини, єоида тариєасида, ишлаб чиєариш ёки хизмат фаолиятини тўхтатмаган іолда амалга оширадилар.
Депутатлар депутатлик фаолиятини амалга ошириш учун ишлаб чиєариш ёки хизмат вазифаларини бажаришдан єонун іужжатларига мувофиє озод єилинишга іаєлидирлар.
Олий Мажлиснинг ёки Жўєорји Кенгеснинг депутатлари тегишинча Олий Мажлисда, Жўєорји Кенгесда доимий асосда ишлашлари мумкин. Депутатни Олий Мажлис ёки Жўєорји Кенгесга доимий ишга ўтказишни расмийлаштириш тартиби тегишли іокимият олий вакиллик органи томонидан белгиланади.
Олий Мажлисда ва Жўєорји Кенгесда доимий ишлайдиган депутатлар ўз ваколатлари даврида бошєа іає тўланадиган бирон-бир лавозимни эгаллашлари, тадбиркорлик фаолияти билан шујулланишлари мумкин эмас.
Олий Мажлисга, Жўєорји Кенгесга сайланган депутатларга уларнинг депутатлик фаолияти билан бојлиє харажатлар белгиланган тартибда єопланади.

 

4-модда. Депутатнинг сайловчилар билан, уни депутатликка
номзод этиб кўрсатган сиёсий партиялар ва органлар билан
ўзаро муносабатлари

Депутат ўзини депутатликка номзод этиб кўрсатган сиёсий партиялар, іокимият вакиллик органлари, фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органлари билан алоєа бојлаб туради, тегишли іокимият вакиллик органида уларнинг манфаатларини ифода этади.
Депутат сайловчилар олдида масъул ва іисобдордир.
Сайловчиларнинг ишончини оєламаган депутат єонунда белгиланган тартибда чаєириб олиниши мумкин.

 

5-модда. Депутатнинг тегишли іокимият вакиллик
органи билан ўзаро муносабатлари

Депутат тегишли іокимият вакиллик органининг, бу орган тузадиган єўмиталарнинг, комиссияларнинг ишида фаол иштирок этишини таъминлайдиган барча іуєуєларга тўла-тўкис эгадир, у бу органлар олдида масъулдир.
Іокимият вакиллик органи депутатнинг ўз иши тўјрисидаги, єабул єилинган єарорлар ва ўзига берилган топшириєларни єандай бажараётганлиги іаєидаги ахборотларини тинглашга іаєли. Депутат ўз вазифаларини бажармаган, белгилаб єўйилган иш тартибини бузган таєдирда унинг хулєи тўјрисидаги масала тегишли іокимият вакиллик органи ёки унинг топширијига кўра бошєа орган ёхуд комиссия томонидан кўриб чиєилиши мумкин.
Іокимликлар депутатларни иєтисодий ва ижтимоий ривожланиш дастурлари єандай бажарилаётгани тўјрисида, уларнинг танєидий мулоіазалари ва таклифлари юзасидан єабул єилинган чоралар іаєида хабардор єилади, депутатларнинг єонун іужжатларини, іокимият вакиллик органларининг иш тажрибасини, жамоатчилик фикрини ўрганишига кўмаклашади ва уларнинг ишига зарур бошєа ёрдам беради.

 

6-модда. Депутатлик одоби

Ўзбекистон Республикасида депутат одоб єоидаларига єатъий риоя этиши лозим. Депутатнинг ўз маєомидан фуєаролар, жамият ва давлат манфаатларига зиён етказадиган тарзда фойдаланишига йўл єўйилмайди.
Депутатлик одоби бузилган таєдирда депутатнинг хулє-атвори тўјрисидаги масала тегишли іокимият вакиллик органи ёки унинг топширијига кўра бошєа орган ёки комиссия томонидан кўриб чиєилиши мумкин.

 

7-модда. Депутат ваколатларининг муддатидан илгари тўхтатилиши

Депутатнинг ваколатлари:
— у ўз ваколатини заммасидан соєит єилган;
— єонунга кўра депутатлик ваколатини бажаришига номувофиє бўлган лавозимга сайланган ёки тайинланган;
— унга нисбатан суднинг айблов іукми єонуний кучга кирган;
— суд уни муомалага лаёєатсиз деб топган;
— чаєириб олинган;
— Ўзбекистон Республикаси фуєаролигини йўєотган;
— вафот этган таєдирда муддатидан илгари тўхтатилади.
Алоіида іолларда депутатнинг ваколатлари тегишли іокимият вакиллик органи єарори билан муддатидан илгари тўхтатилиши мумкин. Депутат деган юксак номга дој туширувчи хулє-атвор бундай масалани кўриб чиєиш учун асос бўлиши мумкин. (ЎзР 25.12.1998 й. 729-I-сон Єонуни таіриридаги єисм)
Депутат уни депутатликка номзод этиб кўрсатган орган (партия) олдидаги ўз мажбуриятларини бажармаган таєдирда, бу органнинг (партиянинг) таклифи іам депутатнинг ваколатларини муддатидан илгари тўхтатиш тўјрисидаги масалани кўриб чиєиш учун асос бўлиб хизмат єилиши мумкин. (ЎзР 25.12.1998 й. 729-I-сон Єонуни таіриридаги єисм)

 

II. ДЕПУТАТНИНГ ІОКИМИЯТ ВАКИЛЛИК
ОРГАНИДАГИ ФАОЛИЯТИ

8-модда. Депутатнинг іокимият вакиллик органидаги фаолиятини амалга ошириш чојидаги іуєує ва мажбуриятлари
9-модда. Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутатининг єонунчилик ташаббуси іуєуєи
10-модда. Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутатининг єонунчилик ташаббуси іуєуєини рўёбга чиєариш кафолатлари
11-модда. Депутатларнинг фракциялар, блоклар ва бошєа депутатлар гуруіларига бирлашиш іуєуєи
12-модда. Депутат сўрови
13-модда. Іокимият вакиллик органи сессиясида депутатлар билдирган таклиф ва мулоіазаларни кўриб чиєиш
14-модда. Депутатнинг Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес, халє депутатлари вилоят, туман ва шаіар Кенгашлари органларидаги фаолияти

 

8-модда. Депутатнинг іокимият вакиллик органидаги
фаолиятини амалга ошириш чојидаги іуєує ва
мажбуриятлари

Депутат тегишли іокимият вакиллик органининг сессияларида, ўзи сайланган єўмиталар ва комиссияларнинг мажлисларида єатнашиши, уларнинг ишида фаол иштирок этиши шарт. Сессияга ёки єўмита, комиссия мажлисига етиб келиш имконияти бўлмаган таєдирда депутат бу іаєда тегишли іокимият вакиллик органининг ёки єўмитанинг, комиссиянинг раібарларидан бирига хабар єилади.
Депутат тегишли іокимият вакиллик органининг сессиясида кўриб чиєилаётган барча масалалар бўйича іал єилувчи овоз іуєуєидан фойдаланади.
Депутат муіокама єилинаётган масалалар юзасидан баён єилган нуєтаи назари учун жавобгарликка тортилиши мумкин эмас.
Депутат:
тегишинча Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес, вилоят, туман, шаіар Кенгашлари органларига сайлаш ва сайланишга;
тегишли вакиллик органи єараб чиєиши учун масалалар таклиф этишга;
кун тартиби, муіокама єилинаётган масалаларни кўриб чиєиш тартиби ва уларнинг моіияти юзасидан таклифлар киритиш ва мулоіазалар билдиришга;
єарор лойиіалари ва уларга киритиш учун тузатиш таклиф этишга;
тегишли вакиллик органи тузадиган органларнинг шахсий таркиби, ушбу вакиллик органи сайлаб єўядиган, тайинлайдиган ёки тасдиєлайдиган мансабдор шахсларнинг номзодлари хусусида ўз фикрини билдиришга;
музокараларда єатнашишга, сўров билан мурожаат єилишга, маърузачи ва раислик єилувчига саволлар беришга;
ўз таклифларини асослаб бериш учун сўзга чиєишга ва овоз бериш сабаблари хусусида изоі беришга;
сессияда іокимият вакиллик органига іисобдор ёки унинг назоратида бўлган іар єандай орган ёхуд мансабдор шахснинг іисоботини ёки ахборотини эшитиш тўјрисида таклиф киритишга;
Ўзбекистон Республикаси єонунларининг ижро этилишини, тегишли іокимият вакиллик органи єарорларининг бажарилишини текшириш іаєида кўриб чиєиш учун масалалар таклиф этишга;
ўз нутєларининг стенограммалардаги матнлари билан танишишга ва эълон єилинмайдиган нутєларнинг матнлари билан белгиланган тартибда танишишга іаєлидир.
Депутат сессияда муіокама єилинаётган масала юзасидан ўз нутєи, таклифи ва мулоіазасининг матнини сессия стенограммасига киритиш учун раислик єилувчига топшириши мумкин.
Депутат ушбу єонунда ва бошєа єонунларда назарда тутилган ўзга вазифаларни іам бажаради.
Мазкур іуєуєларни амалга ошириш тартиби ушбу єонун ва тегишли іокимият вакиллик органининг регламенти билан, бошєа єонунлар билан белгилаб єўйилади.

 

9-модда. Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутатининг
єонунчилик ташаббуси іуєуєи

Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутати тегишли іокимият олий вакиллик органида єонунчилик ташаббуси іуєуєига эга бўлиб, бу іуєує янги єонун ишлаб чиєиш зарурлиги тўјрисида масала єўйиш, янги єонун лойиіаларини, амалдаги єонунларга ўзгартишлар киритиш тўјрисидаги єонун лойиіаларини киритиш, шунингдек амалдаги єонунларга ўзгартишлар киритиш іаєида таклифлар билан чиєиш тарзида рўёбга чиєарилиши мумкин.
Єонунчилик ташаббуси іуєуєи тегишли єонунларда белгиланган тартибда амалга оширилади.

 

10-модда. Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутатининг
єонунчилик ташаббуси іуєуєини рўёбга чиєариш кафолатлари

Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутатининг єонунчилик ташаббуси іуєуєи єонунчилик ташаббуси тартибида киритилган таклифни Олий Мажлис ва Жўєорји Кенгес мажлисида албатта кўриб чиєиб, єонун єабул єилиш; янги єонун лойиіасини ишлаб чиєишни бошлаш іаєида єарор єабул єилиш; таклиф єилинган єонун лойиіасини такомилига етказиш учун тегишли єўмиталар ва комиссияларга юбориш; єонун лойиіасини, таклифни асосли рад єилиш сингари єарорлардан бирини єабул єилиш билан кафолатланади.

 

11-модда. Депутатларнинг фракциялар,
блоклар ва бошєа депутатлар гуруіларига бирлашиш іуєуєи

Депутатлар ўзаро келишув асосида фракциялар, блоклар ва бошєа депутатлар гуруіларига бирлашишлари мумкин. (ЎзР 26.05.2000 й. 82-II-сон Єонуни таіриридаги модда)

 

12-модда. Депутат сўрови

Депутат сўрови — сессияда давлат органлари ёхуд мансабдор шахсларга ижтимоий аіамиятга молик масалалар юзасидан расмий тушунтириш бериш ёки ўз нуєтаи назарини баён єилиб бериш іаєида єўйилган талабдир.
Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутати тегишли олий вакиллик органининг сессияларида тегишинча Олий Мажлиснинг Раисига ва Ўзбекистон Республикасининг Іукуматига, Єораєалпојистон Республикасининг Жўєорји Кенгеси Раисига ва Вазирлар Кенгашига, вазирларга, бошєа давлат органлари раібарларига сўров билан мурожаат єилиш іуєуєига эгадир.
Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутати єонун іужжатларига мувофиє давлат іокимияти ва бошєаруви маіаллий органларига, шунингдек корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг раібарларига сўров киритиши мумкин.
Вилоят, туман, шаіар Кенгаши депутати іокимга, іоким ўринбосарларига, іокимлик бўлимлари ва бошєармаларнинг раібарларига, шунингдек Кенгаш іудудида жойлашган корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг раібарларига сўров билан мурожаат єилиш іуєуєига эгадир.
Сўров депутат ёки бир гуруі депутатлар томонидан ёзма равишда ёхуд ојзаки киритилиши мумкин. Ёзма равишда киритилган сўров іокимият вакиллик органининг сессиясида ўєиб эшиттирилиши керак.
Сўров єаратилган давлат органи ёки мансабдор шахс сўровга кечи билан уч кунлик муддат ичида ёки тегишли іокимият вакиллик органи белгилаб єўйган бошєа муддатда сессияда ојзаки ёки ёзма равишда жавоб бериши шарт. Сўров муносабати билан ўтказилган муіокама натижаси бўйича єарор єабул єилинади.

 

13-модда. Іокимият вакиллик органи сессиясида депутатлар
билдирган таклиф ва мулоіазаларни кўриб чиєиш

Депутатлар сессияда ојзаки билдирган ёки сессияда раислик єилувчига ёзма равишда берган таклиф ва мулоіазалар іокимият вакиллик органи, унинг єўмиталари ёки комиссиялари томонидан кўриб чиєилади ёхуд кўриб чиєиш учун тегишли давлат органлари, жамоат бирлашмаларининг органлари ва мансабдор шахсларга юборилади.
Сессияда депутатлар билдирган таклиф ва мулоіазаларни олган давлат органлари, жамоат бирлашмаларининг органлари, мансабдор шахслар кечи билан бир ойлик муддат ичида бу таклиф ва мулоіазаларни кўриб чиєишлари іамда натижалари тўјрисида бевосита депутатга ва тегишли іокимият вакиллик органига маълум єилишлари шарт.
Депутатларнинг таклиф ва мулоіазаларини кўриб чиєиш іамда уларни рўёбга чиєариш устидан назорат Олий Мажлис Кенгаши, Жўєорји Кенгес, тегишли комиссиялар ва єўмиталар, Іукумат, іокимликлар томонидан амалга оширилади.

 

14-модда. Депутатнинг Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес,
халє депутатлари вилоят, туман ва шаіар Кенгашлари
органларидаги фаолияти

Єўмита, комиссия ёки бошєа органлар таркибига кирган депутат мазкур органлар кўриб чиєиш учун іар єандай масала ва таклиф киритишга, бу масала ва таклифларни кўриб чиєиш учун тайёрлашда, уларни муіокама єилиш ва улар юзасидан єарорлар єабул єилишда, шунингдек єабул єилинган єарорлар рўёбга чиєарилишини ташкил этиш ва уларнинг бажарилишини назорат єилишда иштирок этишга іаєлидир.
Депутат тегишли органнинг таркибида бўлса-ю, унинг єарорига єўшилмаса, ўз нуєтаи назарини сессияда баён єилишга ёки бу іаєда раислик єилувчига ёзма равишда маълум єилишга іаєлидир.
Єўмита ёки комиссия таркибига сайланган депутат уларнинг ишида іал єилувчи овоз билан єатнашади.
Єўмита ёки комиссиянинг аъзоси бўлмаган депутат уларнинг мажлисида маслаіат овози іуєуєи билан иштирок этиши мумкин.

 

III. ДЕПУТАТНИНГ САЙЛОВ ОКРУГИДАГИ ФАОЛИЯТИ

15-модда. Депутатнинг сайлов округидаги иш билан бојлиє іуєує ва мажбуриятлари
16-модда. Депутатнинг фуєаролар мурожаатларини кўриб чиєиши
17-модда. Депутатнинг сайловчилар олдида іисоб бериши
18-модда. Іисоботларни ва сайловчилар билан учрашувларни ўтказишда депутатга кўмаклашиш
19-модда. Депутатнинг єуйи Кенгашлар ишида єатнашиши
20-модда. Депутатнинг єонунийлик бузилган іолларни бартараф этишни талаб єилиш іуєуєи

 

15-модда. Депутатнинг сайлов округидаги иш билан
бојлиє іуєує ва мажбуриятлари

Депутат сайлов округида ўз ваколатларини амалга ошириш учун:
тегишли іокимият вакиллик органи назорати остидаги ташкилотларда ўз сайлов округидаги фуєароларнинг муіим манфаатларига тааллуєли бўлган іар єандай масала кўриб чиєилиши чојида иштирок этиш;
округ сайловчилари билан йијилишлар, меінат жамоалари, фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органлари, сиёсий партияларнинг ташкилотлари билан учрашувлар ўтказиш іуєуєига эгадир.
Депутат ўз депутатлик фаолиятига доир масалалар юзасидан матбуот органларида чиєиш, радио ва телевидение орєали сўзлаш борасида имтиёзли іуєуєєа эгадир.
Депутат ўз сайлов округида:
аіолини тегишинча Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес халє депутатлари вилоят, туман ва шаіар Кенгашларининг иши тўјрисида мунтазам хабардор єилиб туриши;
єонунларнинг ва іокимият вакиллик органлари єарорларининг бажарилишини ташкил этиш іаєида назорат єилишда иштирок этиши;
жамоатчилик фикрини, аіолининг талаб ва эітиёжларини ўрганиши, булар іаєида тегишли давлат іокимияти органларига хабар бериши, тегишли єонунлар ва єарорлар тайёрлаш чојида ўз таклифларини киритиши шарт.
Депутат ушбу єонунда ва бошєа єонунларда назарда тутилган ўзга вазифаларни іам бажаради.

 

16-модда. Депутатнинг фуєаролар мурожаатларини
кўриб чиєиши

Депутат сайловчилардан ўзига тушган таклиф, ариза ва шикоятларни єонун іужжатларида белгилаб єўйилган тартибда кўриб чиєади, уларни ўз ваєтида тўјри іал этиш чораларини кўради, ўз сайлов округида фуєароларни мунтазам равишда єабул єилиб туради. Депутат фуєароларни єабул єилишда иштирок этиш учун тегишли іокимият вакиллик органи іудудида жойлашган давлат органларининг, корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг мансабдор шахсларини таклиф єилишга іаєлидир.
Депутат шикоятларни келтириб чиєараётган сабабларни ўрганади ва зарур іолларда ўз таклифларини тегишли іокимият вакиллик органига киритади.
Депутат ўзи юборган таклиф, ариза ва шикоятлар тегишли іокимият органи іудудида жойлашган давлат органларида, корхоналар, муассасалар ва ташкилотларда кўриб чиєилишини назорат єилишга ва уларнинг кўриб чиєилишида шахсан иштирок этишга іаєлидир.

 

17-модда. Депутатнинг сайловчилар олдида іисоб бериши

Олий Мажлис ва Жўєорји Кенгес депутати ваєти-ваєти билан, аммо йилига камида бир марта, вилоят, туман, шаіар Кенгаши депутати эса йилига камида икки марта ўз иши тўјрисида сайловчиларга іисобот бериб туриши ва ўзи сайланган іокимият вакиллик органининг иши іаєида хабардор этиб бориши шарт. Депутатнинг іисоботи сайловчилар талаби билан іам ўтказилиши мумкин.
Депутатнинг іисоботлари шу маєсадда чаєириладиган сайловчилар йијилишларида ёки мазкур сайлов округи вакилларининг йијилишларида ўтказилади. Депутатнинг іисоботи юзасидан йијилиш єарор єабул єилади.
Маіаллий давлат іокимияти органлари, тегишли оммавий ахборот воситалари депутатларнинг іисоботлари ёритилишини таъминлайдилар.

 

18-модда. Іисоботларни ва сайловчилар билан учрашувларни
ўтказишда депутатга кўмаклашиш

Депутатларнинг іисоботларини ва улар билан учрашувларни ўтказиш учун сайловчиларнинг йијилишлари тегишли іокимликлар, фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органлари томонидан чаєирилади.
Іисобот бериш ва сайловчилар билан учрашувлар ўтказиш учун депутатга зарур шарт-шароитлар таъминланади. Унинг илтимосига кўра іокимият ижроия органлари бино ажратиб, депутатнинг іисоботи, унинг сайловчилар билан учрашувлари ўтказиладиган, депутат фуєароларни єабул єиладиган ваєт ва жойини фуєароларга маълум єиладилар, єабул ва учрашувларда иштирок этиш учун депутатнинг таклифига биноан ўзларининг масъул вакилларини юборадилар, шунингдек депутатнинг жойлардаги ишига кўмаклашиш юзасидан бошєа чора-тадбирлар кўрадилар.
Іисоботлар ва сўзга чиєиш учун зарур бўлган маълумотнома іамда ахборот материаллари депутатнинг илтимосига биноан тегишли іокимият ижроия органлари томонидан берилади.

 

19-модда. Депутатнинг єуйи Кенгашлар ишида єатнашиши

Депутат єуйи Кенгашлар ва уларнинг органлари мажлисларида маслаіат овози билан иштирок этишга іаєлидир.

 

20-модда. Депутатнинг єонунийлик бузилган іолларни
бартараф этишни талаб єилиш іуєуєи

Фуєароларнинг іуєуєлари ва єонун билан муіофаза єилинадиган манфаатлари бузилган таєдирда ёки єонунийликни бузишнинг бошєа іолларида депутат давлат іокимиятининг вакили сифатида, ўша жойнинг ўзида бундай єонунбузарлик тўхтатилишини талаб єилишга, зарур іолларда эса, уларга чек єўйишни талаб єилиб, тегишли органлар ва мансабдор шахсларга мурожаат этишга іаєлидир. Єонунбузарлик факти депутатнинг ўзи ёки унинг талаби билан тегишли іуєуєни муіофаза єилувчи орган ёки назорат органининг вакили тузган баённомада єайд этилиши мумкин.
Депутат талаб билан мурожаат этган давлат органларининг мансабдор шахслари, фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органлари ва жамоат бирлашмаларининг раібарлари, корхона, муассаса ва ташкилотларнинг маъмурияти, шунингдек милиция ходимлари єонун бузилган іолларни бартараф этиш учун, зарур іолларда эса айбдорларни жавобгарликка тортиш учун зудлик билан чора кўришлари ва кейинчалик буни депутатга маълум єилишлари шарт. Чора кўрмаган таєдирда мансабдор шахслар єонунда белгиланган тартибда жавобгарликка тортиладилар.

 

IV. ДЕПУТАТЛИК ФАОЛИЯТИНИНГ
АСОСИЙ КАФОЛАТЛАРИ

21-модда. Депутатнинг іуєуєлари, шаъни ва єадр-єимматини муіофаза єилиш
22-модда. Депутатнинг мансабдор шахслар томонидан даріол єабул єилиниш іуєуєи
23-модда. Депутатнинг мурожаатларини кўриб чиєиш юзасидан мансабдор шахсларнинг мажбуриятлари
24-модда. Депутатга ўз ваколатларини амалга ошириши учун шарт-шароитлар яратиб бериш
25-модда. Депутатнинг ахборот ва маслаіатлар олиш іуєуєи
26-модда. Депутатга іуєуєий ёрдам бериш
27-модда. Депутатнинг транспортда текин юриш іуєуєи
28-модда. Ўзбекистон Республикасида депутатнинг меінат іуєуєлари кафолати
29-модда. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси депутатининг таътили
30-модда. Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутатининг дахлсизлиги
31-модда. Халє депутатлари вилоят, туман, шаіар Кенгаши депутатининг дахлсизлиги
32-модда. Депутатни жавобгарликка тортиш учун розилик олиш тартиби
33-модда. Депутатлик гувоіномаси ва депутатнинг кўкрак нишони

 

21-модда. Депутатнинг іуєуєлари,
шаъни ва єадр-єимматини муіофаза єилиш

Ўзбекистон Республикасида іар бир депутатга ўз ваколатларини монеликсиз ва самарали амалга ошириши учун шароит яратилишига кафолат берилади, унинг іуєуєлари, шаъни ва єадр-єиммати муіофаза єилинади.
Депутатнинг шаъни ва єадр-єимматига єасд єилган шахслар єонунга мувофиє маъмурий, жиноий ёки ўзга жавобгарликка тортиладилар. Депутатни іаєорат єилиш, шунингдек унга нисбатан туімат єилиш єонунда белгиланган жавобгарликка тортишга сабаб бўлади.
Депутат олдидаги ўз вазифаларини бажармайдиган, унинг ишига тўсєинлик єиладиган, унга атайлаб сохта маълумот берадиган, депутатлик фаолияти кафолатларини бузадиган мансабдор шахслар єонун іужжатларига мувофиє жавобгарликка тортиладилар.
Депутатлик вазифаларини бажаришга бирон-бир шаклда монелик єилиш ёки кимнингдир фойдасига єарор єабул єилинишига эришиш маєсадида депутатга єанаєа тарзда бўлмасин, таъсир кўрсатиш єонунда белгиланган тартибда жазоланади.

 

22-модда. Депутатнинг мансабдор шахслар томонидан
даріол єабул єилиниш іуєуєи

Депутатлик фаолияти масалалари юзасидан Олий Мажлис депутати депутатлик гувоіномасини кўрсатиб, республика іудудидаги корхоналар, муассасалар ва ташкилотларга монеликсиз кириш іуєуєидан, шунингдек уларнинг раібарлари ва давлат іокимияти органлари іамда жамоат бирлашмаларининг бошєа мансабдор шахслари томонидан даріол єабул єилиниш іуєуєидан фойдаланади.
Жўєорји Кенгес депутати мазкур іуєуєдан Єораєалпојистон Республикаси іудудида, вилоят, туман, шаіар Кенгаши депутати эса тегишли Кенгашга єарашли іудудда фойдаланади.
Фаолияти давлат сири билан іамда єонун томонидан муіофаза єилинадиган бошєа сир билан бојлиє корхоналарга, муассасаларга, ташкилотларга депутатларнинг кириши тартиби єонунда белгилаб єўйилади.

 

23-модда. Депутатнинг мурожаатларини кўриб чиєиш
юзасидан мансабдор шахсларнинг мажбуриятлари

Депутат барча давлат органлари, фуєароларнинг ўзини ўзи бошєариш органлари ва жамоат бирлашмаларига, мулкчилик шаклидан єатъи назар, корхоналар, муассасалар ва ташкилотларга, мансабдор шахсларга депутатлик фаолияти билан бојлиє масалалар юзасидан мурожаат єилишга ва ўртага єўйилган масалаларни кўриб чиєишда иштирок этишга іаєлидир. Мазкур органлар ва мансабдор шахслар депутатнинг мурожаатига даріол, єўшимча равишда ўрганиш ёки текшириш зарур бўлган таєдирда эса, кечи билан бир ойлик муддат ичида жавоб єайтаришлари шарт.
Депутатларнинг јоят муіим масалалар, шу жумладан, тегишли органнинг єарор єабул єилиши, єабул єилган єарорини ўзгартириши ёки бекор єилиши зарурлиги тўјрисидаги мурожаатлари кўриб чиєилиши шарт. Мурожаат кўриб чиєиладиган кун тўјрисида депутат олдиндан хабардор єилиниши керак.

 

24-модда. Депутатга ўз ваколатларини амалга
ошириши учун шарт-шароитлар яратиб бериш

Іокимият ижроия органларининг мансабдор шахслари депутат ўз ваколатларини амалга ошириши учун шарт-шароит яратиб берадилар.
Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес депутатларининг фаолиятини таъминлаш тартиби тегишли равишда Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес томонидан белгиланади.

 

25-модда. Депутатнинг ахборот ва маслаіатлар олиш іуєуєи

Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес девони, іокимликлар тегишли депутатларни тегишли іокимият вакиллик органлари єабул єилган іужжатлар билан таъминлайдилар, ахборот ва ёрдамчи материаллар билан таъминлашга кўмаклашадилар, депутатлик фаолияти билан бојлиє масалалар юзасидан мутахассисларнинг маслаіатларини уюштирадилар.

 

26-модда. Депутатга іуєуєий ёрдам бериш

Іокимликлар, корхоналарнинг, ташкилотларнинг, илмий, юридик муассасаларнинг, ўєув юртларининг маъмурияти, іуєуєни муіофаза єилувчи органлар депутатга унинг депутатлик фаолиятида юзага келадиган іуєуєий масалаларда ёрдам берадилар.

 

27-модда. Депутатнинг транспортда текин юриш іуєуєи

Депутатларнинг транспортда текин юриш тартиби ва шартларини, шу иш билан бојлиє равишда транспорт ташкилотлари билан іисоб-китоб єилиш тартибини тегишинча Ўзбекистон Республикаси Іукумати ва Єораєалпојистон Республикаси Вазирлар Кенгаши белгилайди. (Ўзбекистон Республикасининг 30.08.96 йил єонуни билан биринчи ва иккинчи єисмлари ўз кучини йўєотди).

 

28-модда. Ўзбекистон Республикасида депутатнинг
меінат іуєуєлари кафолати

Депутатнинг іокимият вакиллик органида ишлаган ваєти умумий ва узлуксиз иш стажига, аввалги ихтисоси бўйича иш стажига єўшиб іисобланади. (ЎзР 26.05.2000 й. 82-II-сон Єонуни таіриридаги модда)

 

29-модда. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси
депутатининг таътили

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси депутатига іар йили 36 иш кунига тенг іає тўланадиган таътил берилади, єонун іужжатларида бундан іам кўпроє давом этадиган таътил назарда тутилган іоллар бундан мустаснодир.

 

30-модда. Олий Мажлис, Жўєорји Кенгес
депутатининг дахлсизлиги

Олий Мажлис депутати Олий Мажлиснинг, сессиялар оралијидаги даврда эса — Олий Мажлис Кенгашининг розилигисиз жиноий жавобгарликка тортилиши, іибсга олиниши ёки суд томонидан бериладиган маъмурий жазога тортилиши мумкин эмас.
Жўєорји Кенгес депутати Ўзбекистон Республикасининг бутун іудудида Жўєорји Кенгеснинг, сессиялар оралијидаги даврда эса — Жўєорји Кенгес Раисининг розилигисиз жиноий жавобгарликка тортилиши, іибсга олиниши ёки суд томонидан бериладиган маъмурий жазога тортилиши мумкин эмас. Жўєорји Кенгес Раисининг розилик бериш іаєидаги єарори кейинчалик Жўєорји Кенгес тасдијига киритилади.
Олий Мажлис депутатига нисбатан жиноий иш фаєат Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан, Жўєорји Кенгес депутатига нисбатан эса — Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори ёки Єораєалпојистон Республикаси прокурори томонидан єўзјатилиши мумкин.
Олий Мажлис ва Жўєорји Кенгес депутатини мажбуран келтириш, ушлаш, шунингдек унинг шахсий буюмларини, юки, транспорти, уй-жойи ёки хизмат хонасини кўздан кечиришга йўл єўйилмайди.

 

31-модда. Халє депутатлари вилоят, туман, шаіар,
Кенгаши депутатининг дахлсизлиги

Халє депутатлари вилоят, туман, шаіар Кенгашининг депутати тегишли іудудда тегишли Кенгашнинг, сессиялар оралијидаги даврда эса — іокимнинг ёки іоким вазифасини ижро этувчи мансабдор шахснинг розилигисиз жиноий жавобгарликка тортилиши, іибсга олиниши ёки суд томонидан бериладиган маъмурий жазога тортилиши мумкин эмас. Іокимнинг ёки іоким вазифасини ижро этувчи мансабдор шахснинг розилик бериш іаєидаги єарори кейинчалик тегишли іокимият вакиллик органи тасдијига киритилади.
Вилоят ва Тошкент шаіар Кенгашининг депутатига нисбатан жиноий иш тегишли вилоят, Тошкент шаіри прокурори ёки юєори турувчи прокурор томонидан, туман, шаіар Кенгашининг депутатига нисбатан эса — тегишли туман, шаіар прокурори ёки юєори турувчи прокурор томонидан єўзјатилиши мумкин.

 

32-модда. Депутатни жавобгарликка тортиш учун
розилик олиш тартиби

Депутатни жиноий жавобгарликка тортиш, іибсга олиш ёки суд томонидан бериладиган маъмурий жазога тортишга Олий Мажлиснинг ва Жўєорји Кенгеснинг, вилоят, туман, шаіар Кенгашининг розилигини, сессиялар оралијидаги даврда эса — Олий Мажлис Кенгашининг, Жўєорји Кенгес Раисининг, тегишли іокимнинг розилигини олиш учун тегишли прокурор таєдимнома киритади. Таєдимномани юєори турувчи прокурор іам киритиши мумкин.
Бундай таєдимнома депутатга айб єўйиш ёки уни єамоєєа олишга санкция бериш олдидан ёхуд маъмурий іуєуєбузарлик тўјрисидаги ишни судга юбориш олдидан киритилади.
Юєори турувчи прокурор депутатни жавобгарликка тортишга розилик олиш тўјрисида єуйи прокурор томонидан киритилган таєдимномани чаєиртириб олиши мумкин.
Прокурорнинг таєдимномаси кечи билан бир ойлик муддат ичида кўриб чиєилади. Таєдимномада єўйилган масалани іал этиш учун прокурордан зарур єўшимча материаллар іам сўраб олиниши мумкин. Єабул єилинган єарор тўјрисида тегишли прокурор уч кунлик муддат ичида хабардор єилинади. Асос бўлган таєдирда илгари єабул єилинган єарор єайта кўриб чиєилиши мумкин. Депутат ўзининг депутатлик дахлсизлиги тўјрисидаги масала кўриб чиєилаётганида иштирок этишга іаєлидир.
Іокимият вакиллик органининг єарорига рози бўлмаган таєдирда юєори турувчи прокурор єарорни бекор єилиш ва масалани єайта кўриб чиєиши учун тегишли іокимият вакиллик органига топшириш тўјрисида тегишинча юєори Кенгашга, Жўєорји Кенгесга, Олий Мажлисга таєдимнома киритишга іаєлидир.
Башарти прокурорнинг ушбу моддада назарда тутилган тартибда киритилган таєдимномаси тегишли іокимият вакиллик органи томонидан бир ойлик муддат ичида кўриб чиєилмаган бўлса, юєори іокимият вакиллик органи тегишли прокурор ёки юєори турувчи прокурорнинг таєдимномасига биноан унинг даріол кўриб чиєилишини таъминлаш чораларини кўради.
Таєдимнома киритган прокурор ишни кўриб чиєиш тугаган кундан бошлаб уч кунлик муддат ичида депутатни жавобгарликка тортишга ва уни іибсга олишга розилик берган іокимият вакиллик органига ишни кўриб чиєиш чојидаги текшириш натижалари тўјрисида хабар єилиши шарт.
Башарти депутат ўзи сайланган Кенгашга єарашли бўлмаган іудудда жиноят ёки маъмурий іуєуєбузарлик содир этган бўлса, халє депутатлари вилоят, туман, шаіар Кенгашининг депутатини жиноий жавобгарликка тортиш, іибсга олиш ёки суд томонидан бериладиган маъмурий жазога тортиш учун розилик олиш талаб єилинмайди.

 

33-модда. Депутатлик гувоіномаси ва депутатнинг
кўкрак нишони

Депутатда депутатлик гувоіномаси ва депутатнинг кўкрак нишони бўлади, бу гувоінома билан нишон унга депутат тариєасида рўйхатга олинганидан кейин топширилади. Депутатлик гувоіномаси ва кўкрак нишонидан депутат ўз ваколатлари муддати давомида фойдаланади. (ЎзР 26.05.2000 й. 82-II-сон Єонуни таіриридаги модда)

 

Ўзбекистон Республикасининг Президенти                             И. КАРИМОВ