БОБИ I. ЅОИДАІОИ УМУМЊ

Моддаи 1. Воситаіои ахбори омма

Воситаіои ахбори  омма  аз  идораіои матбуоти   даври,   радиою телевизион,  агентиіои  иттилоотњ,  дигар муассисаіое,  ки ахбори омма нашр мекунанд, иборат аст (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Мувофиѕи іамин  Ѕонун  воситаіои  ахбори омма рўзномаю маїаллаіо бюллетеніо ва дигар нашрияіои даври, ки барои дар байни мардум интишор кардан  пешбини  шудаанд  ва  дар се моі на камтар аз як маротиба нашр мешаванд,  іамчунин барномаіои телевизиону радио кинохроника, хабаріои агентиіои  информациони,  сабтіо  ва  барномаіои аудио ва аудиовизуали мебошанд.

Моддаи 2. Озодии матбуот

Матбуот ва дигар воситаіои ахбори омма  дар Їуміурии  Тоїикистон озоданд.  Іар  як  шаірванди  Їуміурии  Тоїикистон іуѕуѕ  дорад фикру аѕидаашро озодона баён кунад, оніоро дар іар шакл дар матбуот ва дигар воситаіои ахбори омма интишор намояд. Сензураи давлатњ ва таъѕиб барои танѕид манъ аст (Ѕонун аз 14.12.92с. № 599, Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 3. Забони воситаіои ахбори омма

Воситаіои ахбори оммаи Їуміурии  Тоїикистон фаъолияти  худро  ба забони  давлатњ  ва  ба забоніои дигар тибѕи Конститутсияи (Сарѕонуни) Їуміурии  Тоїикистон  ва  ѕонунгузории   Їуміурии Тоїикистон   амалњ менамоянд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Давлат іуѕуѕи шаірвандони Їуміурии Тоїикистонро  ба  истифода  аз забони  модари  ва  забоніои  дигари  халѕіои їуміури іангоми дастрасу интишори ахбори омма таъмин менамояд (Ѕонун аз 14.12.92с. № 599, Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Ѕисми сеюм хориї карда шуд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 4. Фаъолияти воситаіои ахбори омма

Идораи воситаи ахбори омма дорои іуѕуѕи шахси іуѕуѕњ и буда,  дар асоси оинномаи худ амал мекунад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Идора іаѕ дорад фаъолияти истеісолию хоїагиашро  аз  рўи  шартіои мустаѕилияти иѕтисоди ва іисоби хоїаги ба роі монад.
Тартиби аз тарафи давлат  ба  воситаіои ахбори  омма  расонидани кўмаки  молиявиро  (дотацияро)  ѕонуніои  Їуміурии Тоїикистон  муайян мекунанд (Ѕонун аз 14.12.92с. № 599).

Моддаи 5. Воїибии ахбор додан

Ташкилотіои давлатию сиёси  ва  їамъияти, іаракатіо  ва  шахсони мансабдор вазифадоранд, ки ба воситаіои ахбори омма маълумоти заруриро диіанд.

Моддаи 6. Роі надодан ба суиистифода аз озодии сухан

Интишори маълумоти дорои сирри давлатњ ё асрори  дигари  ѕонунан маіфуз,  ахборе,  ки  ба  зўран  сарнагун сохтан ё таљйир додани сохти конститутсионњ даъват мекунад,  шаъну эътибори давлат  ва  Президентро халалдор месозад,  їанг,  зулму зўроварњ, терроризм бо іамаи зуіуроташ хусумати нажодию миллњ ва ё динњ,  инчунин эітиром накардани  миллату дини  дигар,  фаішу  фуїур  (порнография)-ро таблиљ мекунад,  ба содир намудани кирдори їиноятии дигар даъват менамояд, дар воситаіои ахбори омма манъ аст (Ѕонун аз 11.12.99с. № 895, Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Истифодаи воситаіои ахбори омма барои дахолат  кардан  ба  іаёти шахсии шаірвандон ва паст задани шаъну шарафи оніо мувофиѕи ѕонун манъ аст ва боиси таъѕиб мешавад (Ѕонун аз 22.04.92с. № 632).

Моддаи 7.  Ѕонунгузории Їуміурии Тоїикистон дар бораи матбуот  ва дигар воситаіои ахбори омма

Ѕонунгузории Їуміурии  Тоїикистон  дар  бораи матбуот  ва  дигар воситаіои ахбори омма ба Конститутсияи (Сарѕонуни) Їуміурии Тоїикистон асос  ёфта,  аз іамин Ѕонун ва дигар санадіои меъёрию іуѕуѕии Їуміурии Тоїикистон,  инчунин  санадіои  іуѕуѕии байналмилалие,  ки   Їуміурии Тоїикистон  эътироф  кардааст,  иборат мебошад (Ѕонун аз 10.05.02с.  № 38).

БОБИ II. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТИ ВОСИТАІОИ АХБОРИ ОММА

Моддаи 8. Іуѕуѕи таъсиси воситаіои ахбори омма

Іокимияти маіалли  ва  дигар  маѕомоти давлати,  іизбіои  сиёси, ташкилотіои їамъияти, іаракатіои оммави, иттифоѕіои эїоди иттиіодияіои кооперативи,  дини ва дигар иттиіодияіои шаірвандіо, ки мувофиѕи ѕонун барпо  шудаанд,  коллективіои меінати,  іамчунин шахсони алоіидае,  ки синнашон ба 18 расидааст,  ба  таъсиси  воситаіои ахбори  омма  іуѕуѕ доранд (Ѕонун аз 1.02.96с. № 223).
Дар Їуміурии Тоїикистон ба иніисори матбуот ва  дигар  воситаіои ахбори омма роі дода намешавад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Муассиси воситаіои ахбори омма буда наметавонанд:
— шаірвандоне,  ки ба синни іаждаісолагњ нарасидаанд,  ё мувофиѕи тартиби муѕаррарнамудаи ѕонун аз  ѕобилияти  амал маірум  шудаанд,  ё ѕобилияти амалашон маідуд карда шудааст;
— іизбіои сиёсњ, иттиіодияіои їамъиятие, ки фаъолияташон мувофиѕи ѕонун манъ карда шудааст;
— шаірвандони хориїњ ё шахсони бешаірванд (Ѕонун аз 10.05.02с.  № 38).

Моддаи 9. Баѕайдгирии воситаіои ахбори омма

Идораи воситаи  ахбори  омма баъди ба ѕайд гирифта шудани воситаи ахбори оммаи дахлдор ба фаъолияти худ шурўъ мекунад.  Воситаіои ахбори омма  дар  муддати  як  моі  аз рўзи расидани ариза ба идораи давлатии нотариалии маіалли воѕеияти оніо,  ба ѕайд гирифта мешаванд (Ѕонун  аз 12.12.97с. № 498).
Воситаіои ахбори омма,  ки дар іудудн Тоїикистон  нашр  мешаванду муассисонаш  іизбіои  сиёси,  созмоніои  їамъияти, іаракатіои оммави, иттифоѕіои эїоди,  кооперативіо,  созмоніои дини ва дигар иттиіодияіои граждани,   коллективіои   меінати  ё  шаірвандони алоіидаи  Їуміурии Тоїикистон мебошанд,  таніо баъди аз тарафи идораи давлатии нотариалии дахлдор  ба  ѕайд  гирифта  шуданашон ба фаъолияти худ шурўъ менамоянд (Ѕонун аз 12.12.97с. № 498).
Іуѕуѕи нашри  воситаіои ахбори омма аз рўзи гирифтани шаіодатнома дар давоми як сол  эътибор  дорад.  Дар  сурати гузаштани  ин  мўілат эътибори шаіодатномаи баѕайдгири аз байн меравад.
Табдили муассис,  таљйири іаммуассис, шакли интишори ахбори умум, ном  ё  забон  (забоніои)  воситаіои  ахбори  омма дар  асоси  аризаи (іаммумассис) ба тартиби дар  іамин  модда баёнкардашуда  сабт  карда мешавад  аз  сари  нав ба ѕайд гирифта мешавад (Ѕонун аз 14.03.92с.  № 599, Ѕонун аз 12.12.97с. № 498).
Сабти давлатии  васоити  ахбори  умум  дар сурати  мавїуд будани іуїїатіои зерин ба їо оварда мешавад:
— ариза дар бораи сабти давлати;
— шартномаи таъсис (дар сурати мавїуд будани якчанд муассис);
— оиннома;
— хулосаи іуѕуѕии іуїїатіои таъсиси,  ки Вазорати адлияи Їуміурии Тоїикистон медиіад;
— рамзи таснифгари (классификатори) маѕомоти омор;
— тасдиѕномае, ки маіалли ва воѕеияти корхонаро шаіодат медиіад;
— іуїїати пардохти боїи давлати;
— хулосаи   Вазорати   фаріанги  Їуміурии Тоїикистон  (Ѕонун  аз 12.12.97с. № 498).

Моддаи 10. Ариза дар бораи баѕайдгирии воситаи ахбори омма

Дар аризаи баѕайдгирии воситаи ахбори омма бояд  маълумоти  зерин нишон дода шавад:
1) муассис (ношир);
2) ном, забон (забоніо), їои воѕеъшавии воситаи ахбори омма;
3) доираи тахминии хонандагон;
4) маѕсаду вазифаіои воситаи ахбори омма;
5) рўзіои нашр, іаїм ва манбаи таъминоти молияви.
Дар ваѕти баѕайдгирии воситаи ахбори омма талаб кардани маълумоти дигар манъ аст.

Моддаи 11. Мавридіои бе ѕайд паін кардани ахбор

Маѕомоти іокимияту идораи давлати,  дигар маѕомоти  давлатие,  ки іуїїатіои   меъёрии  расми  ва  дигар  іуїїатіо, бюллетеніои  суд  ва іуїїатіои арбитражро чоп мекунанд,  іуѕуѕ доранд, маълумоти худро  бе ѕайд дар байни омма паін намоянд.
Корхонаіо, ташкилотіо,  муассисаіои таълими ва илми іуѕуѕ  доранд маводиіои ахбори ва іуїїатіои барои фаъолияташон заруриро бе ѕайд нашр ва паін  намоянд.  Ба  ѕайд  гирифтани  фаъолияти бо  ёрии  воситаіои техникии  чоп,  аудио ва аудиовизуали тайёр кардани маводіо,  ки барои дар  байнн  омма  паін  намудан  таъин  нашудаанд, іамчун   дастнавис нусхабардор карда мешаванд, талаб карда намешавад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Іангоми бо  теъдоди  камтар аз сад нусха нашр гардидани маісулоти чопи баѕайдгирии воситаіои ахбори омма талаб карда намешавад (Ѕонун аз 1.02.96с. № 223).

Моддаи 12. Рад кардани баѕайдгирии воситаи ахбори омма

Баѕайдгирии воситаи  ахбори  омма  таніо бо сабаби вайрон кардани ѕонунгузории їории  Їуміурии  Тоїикистон  дар бораи  тартиби  таъсиси корхонаіо,  6а  талабіои  муѕарраркардашуде,  ки барои сабти іуїїатіо заруранд,  мувофиѕ набудан ва дар  асосіои  зерин рад  карда  мешавад (Ѕонун аз 12.12.97с. № 498).
1) агар номи ахбори омма,  маѕсад ва вазифаіои барномавии  он  ба мазмуну  мундариїаи  ѕисми  аввали  моддаи  шашуми іамин Ѕонун мухолиф бошад;
2) агар  маѕоми  баѕайдгиранда  пештар  бо іамин  ном ба воситаи дигари ахбори омма шаіодатнома дода бошад;
3) агар  ариза  як  сол  пеш аз анїоми рўзи ѕонунан эътибор пайдо кардани ѕарори ѕатъи  фаъолияти  воситаи  ахбори омма  пешниіод  шуда бошад.
Раддияи ѕайд дар асоси далеліое, ки іамин Ѕонун пешбини менамояд, ба таври хатти пешниіод карда мешавад.

Моддаи 13. Андоз барои ѕайди воситаи ахбори омма

Барои додани шаіодатномаи ѕайди воситаи ахбори омма ба іаїме,  ки ѕонуніои Їуміурии Тоїикистон муайян кардаанд, андози давлати  гирифта мешавад.

Моддаи 14. Ѕатъи табъу нашри воситаіои ахбори омма

Фаъолияти табъу  нашри  ахбори  омма  дар асосіои зерин метавонад ѕатъ гардад:
1. бо ѕарори муассис;
2. бо сабаби баріам хўрдан ё  аз  нав  ташкил кардани  воситаіои ахбори омма;
3. бо іалномаи суд, дар іолати вайрон кардани талаботи моддаіои 6 ва 22 іамин Ѕонун.
Іангоми вайрон  кардани  муѕаррароти  іамин Ѕонун   прокурор   ё Вазорати  фаріанги  Їуміурии  Тоїикистон расман вайронкунандаи ѕонунро огоі менамояд,  дар сурати такроран вайрон кардани іамин  Ѕонун  барои ѕатъ  намудани фаъолияти воситаіои ахбори омма ба суд муроїиат мекунад (Ѕонун аз 11.12.99с. № 895).

Моддаи 15.  Тартиби шикоят дар іолати  рад намудани  баѕайдгирии воситаи ахбори омма ва ѕарор дар бораи ѕатъи фаъолияти он

Муассис ё  идораи  воситаи  ахбори  омма  дар іолати рад намудани ѕайди воситаи ахбори омма ё аз тарафи маѕомоти давлати риоя  накардани мўілати  дар  муддати  ба ѕайд гирифтани он, іамчунин ѕарор дар бораи ѕатъи фаъолияти воситаи ахбори омма ба суд шикоят карда метавонад. Суд шикояти оніоро,  аз їумла баісу мунозираро дар бораи моликият мувофиѕи тартиби  пешбининамудаи  Кодекси   процессуалии граждании   Їуміурии Тоїикистон дида мебарояд (Ѕонун аз 12.12.97с. № 498).
Эътирофи раддия дар бораи ѕайди воситаіои ахбори омма ё ѕарор дар бораи ѕатъи фаъолияти он, ки мухолифи Ѕонун бошад, маънои бекор шудани ѕароріои ба суд пешниіодшударо дорад.  Бекор намудани ѕарор дар  бораи ѕатъи  фаъолияти  воситаи  ахбори  омма  пардохти зараріоеро  ба миён меорад,  ки ба  муассис,  идора  ва  ношир,  аз їумла  аз  даромадіои нагирифтааш ворид шудааст.

Моддаи 16. Муассис, муіаррир, идора ва ношири воситаи ахбори омма

Муассис барномаи  (принципіои  асосии) фаъолияти  воситаи ахбори оммаро тасдиѕ менамояд.  Идора ё дигар муассисае, ки  воситаи  ахбори оммаро  нашр мекунад,  барномаро мувофиѕи маіорати касбиаш мустаѕилона дар амал татбиѕ менамояд.
Муіаррир (сармуіаррир)  аз  тарафи таъсискунандаи воситаи ахбори омма таъин ва  аз  кор  озод  карда  мешавад  ва ё  мувофиѕи  тартиби пешбиникардаи оинномаи идора интихоб ва аз кор озод мегардад.
Муіаррир (сармуіаррир) ба фаъолияти  іайати таіририя  ва  идораи воситаи ахбори омма роібари карда,  манфиатіои онро дар назди муассис, ношир,  муаллифон,  маѕомоти  давлати, ташкилотіои  їамъияти,   дигар иттиіодияіои  шаірвандіо  ва  худи шаірвандіо, іамчунин дар суд іимоя менамояд.
Муіаррир (сармуіаррир)  дар  асоси іамин Ѕонун ва дигар іуїїатіои ѕонуни барои иїрои талаботе,  ки ба фаъолияти воситаіои  ахбори  омма пешниіод шудаанд, масъул мебошад.
Іайати таіририя мувофиѕи тартиби пешбиникардаи  оинномаи  идораи воситаи ахбори омма ташкил карда мешавад. Муіаррир (сармуіаррир) раиси іайати таіририя мебошад.
Муассис, іамчунин  нашриёт  ё  дигар  шахси іуѕуѕњие,  ки воситаи ахбори оммаро бо маводи моддию техники таъмин менамояд, ношири он буда метавонад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 17. Оинномаи идораи воситаи ахбори омма

Оинномаи идораи воситаи ахбори омма дар маїлиси умумии коллективи журналистон бо аксарияти овозіо дар іозирии  аз се  ду  ѕисми  іайати кормандон ѕабул карда мешавад ва муассис онро тасдиѕ менамояд.
Оинномаи идора     муносибатіои таъсискунанда,      муіаррир (сармуіаррир),  идораи  воситаи  ахбори  омма  ва салоіияти коллективи журналистонро муайян  менамояд,  Ба  он  ѕоидаіои тартиби  таѕсим  ва хароїоти даромаде,  ки аз фаъолияти ахбори омма ба даст меояд ва дигар ѕоидаіо дохил карда мешаванд.
Оинномаи идораи  воситаи  ахбори омма набояд ба ѕонуніои Їуміурии Тоїикистон мухолиф бошад.

Моддаи 18.  Муносибатіои истеісолию моли ва пулии идора,  муассис ва ношири воситаи ахбори омма

Муносибатіои истеісолию  моли  ва пулии идора,  муассис ва ношири воситаи ахбори омма мувофиѕи ѕонуніои мавїуда ва шартном муѕарар карда мешаванд.
Шартнома нуѕтаіои зеринро дар бар мегирад:
1) маблаљіои барои фаъолияти идора пешбинишуда;
2) ѕисми даромад (фоида),  ки аз фаъолияти воситаи ахбори омма ба даст омада, ба ихтиёри идора, муассис ва ношири он гузошта мешавад;
3) ўідадориіои муассис ва ношир дар бораи муіайё кардани  шароити истеісоли, иїтимои ва маишии кормандони идора.

Моддаи 19. Воситаіои ахбори омма ва іуѕуѕи муаллиф

Воситаи ахбори  омма  іангоми  истифодаи маводіо бояд ѕонуніо ва меъёріои  байналмилалњ  оиди  іуѕуѕи  муаллиф риоя  кунад  (Ѕонун  аз 10.05.02с. № 38).
Дар іолате,  ки як муаллиф асари муаллифи дигарро аз худ менамояд (яъне медуздад), вай дар асоси ѕонун ба їавобгари кашида мешавад.

Моддаи 20. Маълумотномаи воситаи ахбори омма

Іар як шумораи воситаи ахбори омма бояд маълумотіои зерин гузошта бошад:
1) номи нашрия;
2) таъсискунанда;
3) ному насаби муіаррир (сармуіаррир);
4) раѕами тартибии шумора  ва  санаи  ба табъ  расидани  нашрияи давли, барои рўзнома бошад, іамчунин рўзи ба чоп имзо шуданаш;
5) индекс барои нашрияіои даврие,  ки тавассути  дўконіои  алоѕа фурўхта мешаванд;
5) адади нашр;
7) нарх (дар мавриди бо нархи тиїорати фурўхтани нашрия);
8) нишонии идораи нашрия, ношир, матбаа.
Идораи телевизион  ва  радиошунавони іангоми ољози іар як барнома ва дар мавриди мутассил  намоиш  додан  ва шунавонидани  барнома  іар шабонарўз камаш чаіор бор номи идораи телевизион ва радиоро бояд эълон намояд.

Моддаи 21. Нусхаіои ройгони назоратњ ва іатмњ

Нусхаіои ройгони назоратњ  ва  іатмии матбуоти  даврие,  ки  дар Їуміурии  Тоїикистон  ба ѕайд гирифта шудаанд, сарфи назар аз шакліои моликияташон, баъди ба табъ расидан аз їониби муассисон, тибѕи тартиби муѕарраркардаи  Іукумати Їуміурии Тоїикистон дар рўзи чоп шудан фавран ба идораіо, муассисаіо ва ташкилотіои дахлдор фиристода мешаванд.
Нусхаіои назоратњ  ва  іатмии  матбуоти даврие,  ки дар Їуміурии Тоїикистон сабти ном шуда, дар хориїи кишвар чоп мешаванд, іамчунин ба дигар идораіо, муассисаіо ва ташкилотіои дахлдор фиристонида мешаванд.
Феіристи муассисаіои  їуміуриявиро,  ки  бояд нусхаіои   ройгони назоратњ   ва   іатмии  матбуоти  давриро  гиранд, Іукумати  Їуміурии Тоїикистон муайян менамояд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 22. Интишори воситаіои ахбори омма

Маісули воситаи ахбори оммаро бевосита ношир ё дар асоси шартнома ва ё дигар воситаи ѕонуни муассисаіои алоѕа, іамчунин шаірвандон паін мекунанд.
Паін кардани  адабиёт  ва  нашрияіое,  ки маълумоти  дорои сирри давлатњ ё асрори дигари ѕонунан маіфуз,  ахборе, ки ба зўран сарнагун сохтан  ё  таљйир  додани  сохти конститутсионњ даъват мекунад,  шаъну эътибори давлат ва Президентро халалдор месозад, їанг, зулму зўроварњ, хусумати нажодию миллњ ва ё динњ, терроризм бо іамаи зуіуроташ инчунин эітиром накардани миллату дини  дигар,  фаішу фуїур  (порнография)-ро таблиљ  мекунад,  ба  содир  намудани  кирдори їиноятии  дигар даъват менамояд, манъ аст (Ѕонун аз 11.12.99с. № 895, аз 10.05.02с. № 38).
Бе нишон  додани маълумотнома паін кардани маісули воситаи ахбори омма манъ аст.
Мамониати интишори ѕонунии маісули воситаи ахбори омма,  іамчунин пурра ё ѕисман мусодира намудаии он,  агар оид ба он ѕарори cуд мавїуд набошад, манъ аст.
Ташкилотіои интишоркунандаи нашрия іуѕуѕ надоранд, ки бо сабабіои мухолифати андешаіои сиёси аз паін намудани он даст кашанд.

Моддаи 23.   Нигоі  доштани  нусхаи  ахбори паіншуда  (Ѕонун  аз 10.05.02с. № 38)

Ношир дастхатіо ва нусхаіои ба табъ расидаро бояд  баъди  интишор шуданашон на камтар аз як сол маіфуз дорад.
Идораіои телевизион ва радио бояд  маводіои барномаіоро  таи  як моіи баъди нашр шуданашон нигоі доранд, дафтари ѕайди барномаіоеро, ки бидуни сабти пешаки нашр мегарданд,  дошта бошанд, ки дар  он  мавзўи барнома, сана, ваѕти ољозу анїоми нашр, ному насаби баранда ѕайд карда мешавад. Дафтари ѕайди чунин барномаіо таи як сол аз рўзи сабти охирин іифз мегардад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 24. Іуѕуѕи раддия ва їавоб

Шаірванд ё ташкилот іаѕ дорад аз идораи воситаи ахбори омма барои нашр  кардани  маълумоти  аз  іаѕиѕат  дур  ва шаъну  шарафи   оніоро пастзананда раддия талаб намояд.
Шаірванд ё ташкилоте,  ки воситаи  ахбори омма  дар  бораи  оніо маълумоти  іуѕуѕу  манфиатіои ѕонуниашонро пастзананда нашр намудааст, іаѕ доранд дар худи  іамон  воситаи  ахбори  омма їавоби  худро  нашр кунанд.
Раддия ё їавоб бояд дар бахши махсус ё ки дар  іамон  саітфа  бо іамон  іуруфе  чоп шавад,  ки маълумоти радшаванда ба табъ расида буд: дар рўзномаіо — на дертар,  аз як моіи баъди рўзи талаб намудан ва дар дигар нашрияіои даври дар шумораи навбати (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Раддия ё їавоб аз тарафи наттоѕи радио  ё телевизион  дар  іамон барнома ё силсилаи намоишіо, дар айни замон на дертар аз як моіи баъди рўзи  талаб  намудан,  хонда  мешавад.  Худи шаірванд   ё   намояндаи ташкилоте,  ки  їавобро  талаб намудааст, іамчунин іаѕ дорад бо їавоб баромад кунад.
Идора вазифадор  аст,  ки їавобро ба табъ расонад.  Таірири матни їавоб манъ аст.

Моддаи 25. Ахбори расми

Воситаіои ахбори омма,  ки маѕомоти іукумати ва  идораи  давлати таъсис  додаанд,  вазифадоранд,  ки  ахбори расмии  ин  маѕомотро чоп кунанд.
Идораи нашрия  вазифадор  аст ѕарори суд ё худ маѕомоти арбитражи давлатиро,  ки эътибори ѕонуни пайдо кардааст ва дар бораи  дар  іамон воситаи  ахбори  омма  чоп  кардани  ѕарор дастур дорад,  бепул ва дар мўілати муѕаррашуда чоп намояд.

Моддаи 26.  Аз тарафи суд дида баромадани ариза оиди нашри раддия ё їавоб

Дар сурати  аз тарафи воситаи ахбори омма рад кардани чопи раддия ё їавоб ва ё риоя накардани мўілати якмоіаи барои нашри чунин  маводіо муѕарраршуда, шаірванд ё ташкилоти манфиатдор іак дорад дар муддати як соли баъди нашри маѕола ба суд муроїиат намояд (Ѕонун аз 10.05.02с.  № 38).
Суд аризаро дар бораи аз тарафи идораи воситаи  ахбори  омма  чоп кардани   раддия   ё  їавоб  мувофиѕи  тартиби пешбининамудаи  ѕонуни процессуалии граждани барраси менамояд.

БОБИ III. МУНОСИБАТИ ВОСИТАІОИ АХБОРИ ОММА БО ШАІРВАНДОН,
МАЅОМОТИ ДАВЛАТИ ВА ИТТИІОДИЯІОИ ЇАМЪИЯТИ
(Ѕонун аз 10.05.02с. № 38)

Моддаи 27.  Іуѕуѕи гирифтани маълумот аз тариѕи воситаіои  ахбори омма

Шаірвандон іаѕ доранд, ки тариѕи воситаіои ахбори омма фавран дар бораи фаъолияти маѕомоти давлати,  иттиіодияіои їамъияти  ва  шахсони мансабдор маълумоти аниѕ ба даст оранд.
Воситаіои ахбори омма,  іуѕуѕи аз маѕомоти давлати,  иттиіодияіои їамъияти ва шахсони мансабдор гирифтани ахборро доранд.
Маѕомоти давлати,  иттиіодияіои їамъияти, шахсони  мансабдор  ба воситаіои  ахбори  омма  маълумоти  зарури дода, барои шинос шудан бо іуїїатіо имконият муіайё мекунанд.
Ташкилотіои давлати,  сиёси  ва  їамъияти, іаракатіо  ва шахсони мансабдор фаѕат дар мавриде  аз  додани  маълумот метавонанд  худдори намоянд, ки мувофиѕи моддаи 6 іамин Ѕонун маълумоти оніо барои интишор нораво бошад.
Агар оніо аз додани маълумот саркаши намоянд, намояндаи воситаіои ахбори омма ба маѕомоти боло ё худ ба шахси мансабдор ва баъд мувофиѕи нуѕтаіои  пешбининамудаи  ѕонун  дар  бораи шикоят кардан аз фаъолияти љайриѕонунии органіои идораи давлати ва шахсони мансабдор,  ки  іуѕуѕи шаірвандіоро поймол мекунанд, ба суд шикоят карда метавонад.

Моддаи 28. Истифодаи эїодиёт ва мактубіои муаллифон

Воситаіои ахбори омма эїодиёти журналистон, адибон,  санъаткорон ва олимонро бо риояи іуѕуѕи муаллифон истифода карда метавонанд.
Іеї кас  іуѕуѕ  надорад,  ки  воситаіои ахбори  оммаро  ба  чопи маводіои радкардаи идора вазифадор намояд,  ба шарте  ки  ѕонун  чизи дигарро пешбини накарда бошад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Дар ваѕти чопи мактубіои хонандагон ихтисор ва таірири матн  їоиз ва равост, ба шарте ки мазмуни мактуб таіриф нашавад.
Дар іолати аз дигар воситаіои ахбори  омма гирифта  чоп  кардани маводіо,  мазмун  ва  мундариїаи  он  набояд таіриф  гардад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Нашри такрории   маводіо   аз  дигар воситаіои  ахбори  омма  бо нишондоди іатмии манбаи он мумкин аст (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 29. Мавридіои махсуси фош накардани ахбор

Идораи воситаіои ахбори омма ва рўзноманигор іуѕуѕ надорад:
1) номи  шахсеро зикр намояд,  ки бо шарти ифшо нашудани номи вай ахбор додааст, љайр аз мавридіое, ки инро суд талаб кунад;
2) маълумоти   тафтиши   пешакиро  бе иїозати  хаттии  прокурор, муфаттиш ё шахсе,  ки тафтиш мебарад, ошкор намояд; бе розигии ноболиљ ва  намояндаи  ѕонунии вай іар хабареро интишор кунад,  ки боиси зикри шахсияти ноболиљи ѕонуншикан мешуда бошад;
3) дар ахбораш натиїаи мурофиаи судии кори мушаххасро пешаки баён кунад ё пеш аз эътибор пайдо кардани іалнома ё іукм ба  суд  ба  тарзи дигар таъсир расонад.

БОБИ IV. ІУЅУЅ ВА ВАЗИФАІОИ ЖУРНАЛИСТ

Моддаи 30. Журналист

Дар іамин  Ѕонун  таіти номи журналист шахсе дониста мешавад,  ки барои воситаи  ахбори  омма  мавод  їамъ  мекунад, менависад,  таірир менамояд ё тайёр мекунад ва бо воситаи ахбор шартномаи меінати дорад ё ин ки бо ваколати іамин воситаи ахбор ба ин кор машљул аст  (Ѕонун  аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 31. Іуѕуѕи журналист

Журналист іуѕуѕ дорад, ки:
1) ахбор дарёфт намояд, гирад ва интишор кунад;
2) вобаста  ба  иїрои  вазифаи  журналисти бо  шахсони мансабдор іамсўібат шавад;
3) іамагуна фактро, аз їумла бо роіи истифодаи воситаіои техникаи аудиовизуали,  асбобіои  кино  ва  аксбардор  сабт намояд,  љайр   аз мавридіое, ки ѕонун пешбини кардааст;
4) баъди нишон додани шаіодатномаи журналисти дар  маіалли  офати табий іузур дошта бошад;
5) зимни санїиши факту іолатіои вобаста ба маводиіои  расида  ба мутахассисон муроїиат намояд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
6) аз навиштани маѕолаи хилофи эътиѕодаш даст кашад;
7) аз зери ахборе,  ки мазмуни он, ба фикри вай дар рафти таірири идора таіриф шудааст, имзояшро гирад;
8) нигоі доштани сирри муаллифиро пешаки гуфтугў кунад.
Журналист аз іуѕуѕіои дигаре іам истифода мебарад,  ки  мувофиѕи іамин Ѕонун муіайё шудаанд.

Моддаи 32. Вазифаіои журналист

Журналист вазифадор аст, ки:
1) барномаи  фаъолияти  воситаи  ахбори оммаро,   ки   бо   вай муносибатіои  меінати дорад,  иїро намояд,  аз рўи оинномаи идора амал кунад;
2) саіеіияти ахбори гирифтаашро санїад;
3) хоіиши  шахсонеро,  ки  ахбор   додаанд, дар   бораи   зикри муаллифиашон  ѕонеъ  кунонад,  ба  шарте  ки  агар ин хабар бори аввал интишор мешуда бошад;
4) иїрои  супоришеро,  ки муіаррир (сармуіаррир) ё идора додааст, рад намояд, ба шарте ки он бо халалдор шудани Ѕонун алоѕаманд бошад;
5) іуѕуѕ,  манфиати ѕонуни, ѕадру ѕимати миллии шаірвандіо, іуѕуѕ ва манфиати ѕонунии ташкилотіоро эітиром кунад (Ѕонун аз 10.05.02с.  № 38).
Журналист вазифаіои дигар іам дорад, ки аз іамин Ѕонун бармеоянд.

Моддаи 33. Ваколат

Воситаіои ахбори омма бо маслиіати ташкилотіои  давлати,  сиёси, їамъияти  ва  іаракатіо метавонанд журналистони худро дар он муассисот вакил намоянд.
Журналисти ваколатдор   іуѕуѕ   дорад   дар маїлисіо  ва  дигар чорабиниіои іамин  ташкилотіо  ширкат  варзад; вай  мувофиѕи  тартиби муѕарраркардаи  іамон  ташкилот бо стенограмма, протокол ва іуїїатіои дигар таъмин мегардад.
Ѕисми сеюми модда хориї карда шуд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
Воситаіои ахбори омма бо иїозати органіои расми  метавонанд  дар мамлакатіои хориїи мухбирони худро дошта бошанд.

БОБИ V. ЇАВОБГАРИ БАРОИ ВАЙРОН КАРДАНИ ЅОНУНИ МАТБУОТ ВА ВОСИТАІОИ ДИГАРИ АХБОРИ ОММА

Моддаи 34. Омиліои їавобгари

Интишор ва паін кардани адабиёт ва нашрияіое, ки маълумоти дорои сирри  давлатњ  ё  асрори дигари ѕонунан маіфуз, ахборе,  ки ба зўран сарнагун сохтан ё таљйир додани сохти конститутсионњ  даъват  мекунад, шаъну  эътибори  давлат ва Президентро халалдор месозад,  їанг,  зулму зўроварњ,  хусумати нажодию  миллњ  ва  ё  динњ, терроризм  бо  іамаи зуіуроташ  инчунин  эітиром накардани миллату дини дигар,  фаішу фуїур (порнография)-ро таблиљ мекунад,  ба содир намудани  кирдори  їиноятии дигар  даъват менамояд,  истифодаи љаразноки ахбори омма барои дахолат кардан ба  іаёти  шахсии  шаірвандон  манъ  буда, мутобиѕи  ѕонун  ба їавобгарњ кашида мешавад (Ѕонун аз 11.12.99с.  № 895,  аз 10.05.02с. № 38).
Шахсони мансабдори   давлати   ва  созмоніои їамъияти,  іамчунин нашрияіо,  муіаррири (сармуіаррири) воситаіои ахбори омма,  муаллифони хабару  маѕолаіо,  ки ѕонуни матбуот ва воситаіои дигари ахбори оммаро вайрон мекунанд, ба їавобгари кашида мешаванд.

Моддаи 35.  Мавридіои озод кардан аз їавобгари барои паін кардани маълумоти бардурўљ

Муіаррир (сармуіаррир)  ва  іамчунин журналист барои дар воситаи ахбори  омма  паін  кардани  маълумоти  бардурўљ дар  чунин  мавридіо їавобгар нестанд:
1) агар ин маълумот дар ахбори расми бошад;
2) агар  ин  маълумот  аз  агентиіои иттилоотњ  ё умури матбуоти маѕомоти давлати ва їамъияти гирифта шуда бошад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).
3) агар  он  такрори  таітуллафзи  нутѕіои вакилони   халѕ   дар анїуманіо  ва  иїлосияи маїлисіо,  вакилони анїуманіо,  конференцияіо, пленуміо ва раёсатіо иттиіодияіои  їамъияти, инчунин  нутѕіои  расмии шахсони  мансабдори  маѕомоти  давлати  ва їамъияти  бошад  (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38);
4) агар он дар нутѕіои муаллиф, ки мустаѕиман ба мавї мераванд, ё дар матніое бошад, ки мувофиѕи іамин Ѕонун набояд таірир шаванд.

Моддаи 36.  Норавоии  монеъшавњ  ба фаъолияти   ѕонунии   касбии журналист

Монеъ шудан  ба  фаъолияти  ѕонунии  касбии журналист,  іамчунин маїбур намудани ў барои паін кардан ё рад намудани пахши иттилоот,  ки ба таідиди зўроварњ, нобуд сохтан ё вайрон кардани амвол, паін кардани дурўљи бофтае ё фош намудани  дигар  маълумоте, ки  їабрдида  мехоіад оніоро  нигоі  дорад  алоѕаманд  аст,  іамчунин бо роіи таідиди поймол намудани  іуѕуѕ  ва  манфиатіои  ѕонунии журналист  боиси   їавобгарњ мегардад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 37.  Їавобгарњ барои љайриѕонунњ тайёр ва интишор намудани воситаіои ахбори омма

Тайёр ва интишор намудани  маісулоти воситаіои  ахбори  омма  бо вайрон  кардани муѕаррароти іамин Ѕонун ё баъди ѕабули ѕарор дар бораи ѕатъи  нашри  он  мувофиѕи  ѕонунгузории  Їуміурии Тоїикистон   боиси їавобгарњ мегардад (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 38. Товони зарари маънавњ (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38)

Товони зарари   маънави   (љайримодди),   ки шаірванд  аз  нашри маълумоти бардурўљ дар воситаи ахбори омма дидаасту  он  шаъну  шарафи ўро  паст  мезанад  ва ё ба вай дигар зарари љайримодди мерасонад,  бо іукми суд аз тарафи воситаіои ахбори омма, инчунин шахсони  мансабдор ва шаірвандони гунаікор баргардонида мешавад. Андозаи товони маънавиро (љайримоддиро) ба іисоби пул суд муайян мекунад.

Моддаи 39. Хориї карда шуд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

БОБИ VI. ІАМКОРИІОИ БАЙНАЛМИЛАЛИ ДАР СОІАИ АХБОРИ ОММА
(Ѕонун аз 10.05.02с. № 38)

Моддаи 39.  Фаъолияти  воситаіои ахбори оммаи хориїњ дар Їуміурии Тоїикистон

Воситаіои ахбори  оммаи  хориїњ   іуѕуѕ доранд   дар   Їуміурии Тоїикистон фаъолият намоянд. Ин фаъолият бо роіи кушодани намояндагиіо ва  ё  аккредитатсияи  хабарнигорон  дар  Їуміурии Тоїикистон   сурат мегирад.
Намояндагиіои воситаіои ахбори оммаи  хориїњ, инчунин  агентиіои иттилоотии  байналмилалњ  дар  Їуміурии Тоїикистон тибѕи ѕонунгузории Їуміурии Тоїикистон ва бо мувофиѕаи Вазорати коріои  хориїии  Їуміурии Тоїикистон таъсис дода мешаванд.
Аккредитатсияи хабарнигорони  хориїиро Вазорати  коріои  хориїии Їуміурии Тоїикистон тибѕи тартиботи муѕарраргардида амалњ мегардонад.
Вазорати коріои хориїии Їуміурии Тоїикистон метавонад  мувофиѕаи худро   барои   кушодани  намояндагиіои  воситаіои ахбори  хориїњ  ва аккредитатсияи хабарнигорони хориїиро дар сурати хилофи  Конститутсияи (Сарѕонуни)  Їуміурии  Тоїикистон ва ѕонунгузории Їуміурии Тоїикистон, инчунин хилофи манфиатіои миллии  Тоїикистон будани  фаъолияти  оніо, бекор намояд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Моддаи 40. Шартномаіои байналмилалњ

Іамкории байналмилалии воситаіои ахбори оммаи Їуміурии Тоїикистон дар асоси  санадіои  іуѕуѕии  байналмилалие,  ки Їуміурии  Тоїикистон оніоро  эътироф  намудааст,  инчунин дар асоси шартномаіои бевосита ба амал бароварда мешаванд (Ѕонун аз 10.05.02с. № 38).

Президенти
ЇШС Тоїикистон Ѕ. МАІКАМОВ

ш.Душанбе
аз 14 декабри соли 1990 № 199